hrvatski

Strukturne studije sulfonil-, acil- i alkil-N-supstituiranih aziridina

U ovom radu opisana su strukturna istraživanja N-sulfonilaziridina, nove klase antihiperglikemika otkrivene u PLIVA d.d. Istraživačkom institutu, te njihovih analoga N-acilaziridina i N-alkilaziridina. Proučavani su detalji geometrije sulfonil-, acil- i alkilaziridinske skupine posebice preferiranost pojedinih konformacija. Metodom difrakcije rentgenskih zraka na monokristalu riješene su kristalne i molekulske strukture osam spojeva (pet iz klase N-sulfonilaziridina, dva iz klase N-acilaziridina i jedan N-alkilaziridin). Dodatni eksperimentalni strukturni podaci dobiveni su pretraživanjem CSDB. Također su provedeni molekulsko-mehanički i ab initio kvantno-mehanički proračuni za navedene klase spojeva. Ab initio proračuni na modelnim spojevima s 6-31G(d) osnovnim skupom na RHF razini teorije dobro opisuju geometrije i konformacijske preferiranosti navedenih grupa spojeva. Sulfonska skupina može zauzeti dvije konformacije u odnosu na aziridinski prsten, s torzijskim kutem C1-S1-N1-C7 od oko -95° i 35° od kojih je stabilnija ona s kutem od -95°. Acilna skupina zauzima samo jednu konformaciju u odnosu na aziridinski prsten (torzijski kut C1-S1-N1-C7 od oko -75°), dok alkilna skupina zauzima dvije konformacije s torzijskim kutevima C1-S1-N1-C7 od oko -90° i 30°, od kojih je prva stabilnija. Iz eksperimentalnih i računatih rezultata uviđa se velika sterička sličnost N-sulfonilaziridina s N-alkilaziridinima. Međutim, iako između sulfonilaziridina i acetilaziridina ne postoji toliko izražena sterička sličnost te su dvije klase spojeva elektronski relativno slične.

N-sulfonilaziridin; N-acilazidirin; N-alkilazidirin; konformacije; rentgenska strukturna analiza; CSDB; molekulska mehanika; ab initio proračuni

nije evidentirano