hrvatski

Utjecaj uporabe računala na praksu učenja i poučavanja

U ovom radu teorijski i empirijski obrađuje se problematika uporabe računala u obrazovnim procesima i svakodnevnom životu te se rasvjetljavaju implikacije navedene uporabe na praksu učenja i poučavanja. U teorijskom dijelu rada opisuje se suvremeni postmodernistički kontekst življenja obilježen dinamičnim znanstveno-tehnološkim razvojem i širokom primjenom informacijsko-komunikacijske tehnologije u različitim aspektima profesionalnog i privatnog života. Oslikavaju se konsekvence života u informacijskom društvu, s posebnim naglaskom na specifičnosti izrastanja djece i mladih u takvom kontekstu. Problematizira se današnja pozicija formalnih odgojno-obrazovnih sustava i opisuju se izazovi pred kojima se oni nalaze te se ističe vrijednost i rastući značaj fleksibilnih neformalnih i informalnih oblika učenja. U nastavku se sagledava uvjetovanost čovjekovog razvoja učenjem u socijalnom kontekstu, kao i njegov utjecaj na društveni razvoj. Iznose se raznovrsna tumačenja učenja temeljem različitih psihologijskih teorijskih pristupa, kroz koja se jasno vidi razvojna linija u promišljanjima o učenju, te se naznačuju osnovne implikacije različitog poimanja učenja na odgojno-obrazovnu praksu. Kritički se promišlja o psihologijskim spoznajama o učenju, iz perspektive nastavnog učenja i poučavanja. Iznose se i suvremene konstruktivističke interpretacije učenja i poučavanja, kroz eksplikaciju tri dominantna usmjerenja unutar teorije konstruktivizma: radikalnog, socijalnog i umjerenog konstruktivizma. Iz perspektive svakog od njih, oslikavaju se implikacije specifičnih tumačenja učenja na praksu učenja i poučavanja. Također se eksplicira i suvremeno razumijevanje poučavanja, kao i nužnost njegove diversifikacije u suvremenoj nastavi okarakteriziranoj središnjom pozicijom učenika u obrazovnom procesu. Na taj način odmičemo se od jedinstvenog pogleda na učenje i poučavanje, kao i od ideje postojanja univerzalnog i idealnog oblika poučavanja primjenjivog u svim situacijama učenja. U sljedećem dijelu rada detaljnije se opisuje uloga računalne tehnologije u obrazovnim procesima te utjecaj njene uporabe na praksu učenja i poučavanja. Navode se elementi današnjeg poimanja standardne pismenosti, pojašnjavaju se različiti oblici suvremene pismenosti i njihov međusoban odnos. Opisuju se osnovni aspekti digitalne podjele na razini pojedinaca, društvenih skupina i cjelokupnih društava te se naznačuju mogući načini njenog reduciranja. U nastavku se identificiraju aktualne informacijsko-komunikacijske kompetencije, kao i ostale kompetencije nužne za život u suvremenom dinamičnom društvu. Određuje se uloga računalne tehnologije u nastavi i učenju, ali i promjene te moguće poteškoće do kojih takva primjena dovodi. Opisuju se modeli širenja informatičke i informacijske pismenosti učenika i nastavnika te svih uključenih u odgojno-obrazovni sustav. Ističe se nužnost promjena u programima obrazovanja nastavnika, kako bi nastavnici mogli izgraditi vlastite kompetencije te ih nadalje razvijati kod svojih učenika. Ocrtavaju se mogući modeli i osnovni čimbenici djelotvorne integracije računalne tehnologije u obrazovanje nastavnika. U nastavku se opisuju načini na koje su se računala primjenjivala u nastavi, od prvih pokušaja njihovog uvođenja u nastavni proces, do aktualnih modela njihove uporabe. Razvoj paradigmi i modela primjene računala u procesima učenja i poučavanja razumijeva se kao rezultat utjecaja triju osnovnih čimbenika: razvoja računalne tehnologije i njenog širokog upliva u sve segmente društvenog i individualnog života, karakteristika suvremenog postmodernističkog konteksta, mogućnosti i kompetencija koje se u njemu pojavljuju kao nužne te kroz vrijeme mijenjanog poimanja učenja i refleksija tako izmijenjenih shvaćanja na nastavnu praksu učenja i poučavanja. Nakon iznošenja rezultata empirijskih istraživanja relevantnih za problematiku ovog rada, prelazi se na empirijsku analizu uporabe računala u učenju i poučavanju iz perspektive srednjoškolskih učenika i nastavnika. Opisuje se metodologija provedenog empirijskog istraživanja kroz iznošenje problema, cilja i zadataka istraživanja, praćenih zavisnih i nezavisnih varijabli, polazišnih idejnih hipoteza istraživanja, korištenih metoda i instrumenata istraživanja, oslikavanje strukture ispitanih uzoraka srednjoškolskih učenika i nastavnika te načina obrade prikupljenih podataka u okvirima kvalitativne i kvantitativne analize podataka empirijskog istraživanja. U nastavku se analiziraju i komentiraju rezultati istraživanja temeljem postavljenih zadataka istraživanja kroz devet tematskih cjelina. Nakon teorijske i empirijske analize uporabe računala u učenju i poučavanju, te utjecaja navedene uporabe na praksu učenja i poučavanja, iznose se zaključna razmatranja u obliku sažetog pregleda najznačajnijih spoznaja teorijskog promišljanja raznovrsnih elemenata istraživane problematike, kao i prikaza najznačajnijih rezultata provedenog empirijskog istraživanja uz osvrtanje na opću i pojedinačne polazišne hipoteze. Hipoteze istraživanja većim se dijelom potvrđuju, ali i djelomično korigiraju, izvode se osnovni zaključci o utjecaju uporabe računala na praksu učenja i poučavanja te se iznose sugestije za unapređenje nastavne uporabe računalne tehnologije.

implikacije uporabe računala; kompetencije; postmodernistički kontekst življenja; poučavanje; srednjoškolski nastavnici; srednjoškolski učenici; suvremeni oblici pismenosti; učenje; uporaba računalne tehnologije; znanstveno-tehnološki razvoj

nije evidentirano