hrvatski

Molekularna karakterizacija tumor supresorskog gena APC u karcinomima bubrega

Tumor supresorski geni inhibiraju zloćudnu preobrazbu i razvoj tumora; nedostatak njihovih funkcionalnih produkata u stanici odgovoran je za razvoj karcinoma. Istraživanja koja su provedena u sklopu ovoga rada bave se molekularnom karakterizacijom tumor supresorskog gena APC (od engl. adenomatous polyposis coli) i njegovog proteinskog produkta u uzorcima karcinoma bubrega i autolognom zdravom tkivu bubrega. Gen APC otkriven je 1991. godine, a nalazi se na kromosomu 5q21. Njegove mutacije odgovorne su za bolest familijarna adenomatozna polipoza, ali i za razvoj sporadičnog karcinoma kolona. Danas se gen APC smatra tzv. gatekeeper genom za epitel probavnog trakta. Usprkos tome, gen APC eksprimiran je u brojnim tkivima. U stanice se veže za b-katenine, citoplazmatske sidrene proteine za međustanične adhezione molekule kadherine, ali isto tako sudjeluje u prijenosu signala koji se odašilju u staničnu jezgru. Precizni mehanizmi supresije putem proteinskog produkta ovoga gena ostaju međutim još uvijek nepoznati. Iako se u posljednje vrijeme intenzivno otkrivaju molekularni mehanizmi kojima nastaju tumori bubrega kao i pojedini kromosomi i geni uključeni u njihov nastanak, uloga gena APC u nastanku i progresiji karcinoma bubrega neistražena je i nepoznata. Rezultati ove disertacije pokazuju da postoji ekspresija ovoga gena u tkivu bubrega. Western blot metode otkrile su ekspresiju divljeg tipa proteina APC u 63,9% bubrežnih karcinoma. U 36,1% karcinoma bubrega nije utvrđena ekspresija divljeg tipa proteina, dok su sva pripadajuća zdrava tkiva eksprimirala divlji tip. Iako brojne neoplazije čovjeka pokazuju mutacije gena APC koje rezultiraju otkinutim proteinskim produktom, u karcinomima bubrega nije detektiran ovakav tip mutacija, što navodi na zaključak da točkaste nonsense mutacije ili male delecije nisu odgovorne za promjene ekspresije u ovim neoplazijama. Genske analize metodom polimorfizma dužine restrikcijskih odsječaka (RFLP) pokazuju gubitak heterozigotnosti (LOH) u 52,9% karcinoma bubrega, te možemo reći da je ovaj tip genskih mutacija odgovoran za nastanak i progresiju dijela karcinoma bubrega. Usporedba ekspresije proteinskog produkta gena APC i gubitka heterozigotnosti pokazuje da od ukupnog broja uzoraka kod kojih je otkriven gubitak alela, 56% ne eksprimira divlji tip proteina. Potpuni gubitak genskog produkta moguć je ukoliko dođe do inaktivacije oba alela gena APC. Usporedba rezultata molekularnih značajki tumora i stadija TNM, te dobi bolesnika u trenutku postavljanja dijagnoze pokazala je da je učestalost LOH veća u starijih bolesnika, kao i onih s višim stadijem TNM. Primjena multivarijantne statističke analize potvrdila je da povećana starost bolesnika korelira s prisutnošću LOH, ali i odsutnošću divljeg tipa proteina APC. Rezultati ovoga rada upućuju na zaključak da tumor supresorski gen APC nije inicijator razvoja tumora bubrega, nego da su njegove promjene uključene u evoluciju i progresiju tog tumora.

tumor supresorski gen; APC; karcinom bubrega

nije evidentirano