hrvatski

PREVENTIVNI ISPUNI I PEČAČENJE FISURA

PREVENTIVNI ISPUNI I PEČAČENJE FISURA Lulić Dukić Olga, Dukić Walter Karijes je najčešče lokaliziran u fisurama okluzalnih ploha premolara i molara i počinje kao demineralizacija cakline nakon čega slijedi enzimatska liza organskih struktura i ako se ne zaustavi u ranom stadiju dolazi do kavitacije.Morfologija tih zubi pokazuje različite oblike fisura, od kojih su najopasnije duboke i uske ili &laquo ; ; Y&raquo ; ; fisure i fisure u obliku obrnutog slova &laquo ; ; Y&raquo ; ; (A fisure) zbog širokog ampularnog dna i nemogućnošču čiščenja zbog uskog ulaza. Takva specifična morfologija uvjetuje rano razvijanje karijesa u fisurama koje se ne može izbjeći niti u idealnim uvjetima, unatoč uravnoteženoj prehrani i svakodnevnoj higijeni usne šupljine i zubi, fluoridaciji i stomatološkim pregledima. Ovisno o dubini fisure, dno fisure prekriva različito debeli sloj cakline.Kod plitkih fisura postoji deblji sloj cakline, dok kod dubokih sloj cakline je tanak i fisura doseže do caklinsko-dentinskog spojišta.Karijes fisura detektiramo klinički(anamneza i inspekcija), i radiografoski(bite-wing slika).Početni karijes cakline vidi se kao bijela, sivkasta ili smeđa pjega na površini bez kavitacije.Tanak sloj cakline biva relativno brzo razgrađen u kontaktu s mikrobiološkom florom.Oblik i građa fisura uvjetuje da karijes bude najčešče lokaliziran na ulazu u fisuru.Smjer širenja klinasto oblikuje karijesni proces s najširom plohom na dnu fisure i najužom na otvoru fisura. Unatoč napretku u preventivnim metodama stupanj incidencije karijesa na okluzalnim plohama molara i premolara još je uvijek vrlo visok. Suvremene metode dijagnostike i terapije karijesa nastoje ekskavirati što je moguće manje tvrdog zubnog tkiva. Zato preventivni ispuni i pečaćenje fisura, kao i međusobna kombinacija ovih metoda predstavljaju značajan napredak u borbi za smanjenje incidencije i prevalencije karijesa. Perventivni ispun je profilaktički i konzervativno sanacijski tretman okluzalnih ploha zahvaćenih karijesnom lezijom.Kavitet se preparira samo u veličini karijesne lezije, bez preventivnog otvaranja zdravih fisura.Indiciran je kod malih, početnih karijesnih lezija u fisurama okluzalnih ploha, pod uvjetom da nije obuhvaćena aproksimalna ploha.Kavitet se preparira dijamantnim turbinskim svrdlom te se ispuni kompozitnim materijalom.Danas se u tu svrhu koriste niskoviskozne smole, niskoviskozni kompoziti, kompomeri, klasični i hibridni staklenoionomerni cementi. Ovisno o veličini kariozne lezije zubi se tretiraju na tri načina: 1. Minimalna preparacija, odnosno tehnikom uobičajenom za pečaćenje. 2. Manja preparacija cakline i dentina, nakon čega se kavitet puni kompozitom, kompomerom ili staklenoionomernim cementom. 3. Dublja preparacija cakline i dentina, nakon čega slijedi aplikacija cementa na bazi kalcijeva hidroksida na eksponirani dentin, punjenje kaviteta i susjednih fisura kompozitom visoke viskoznosti. Pri odabiru zuba za preventivni ispun u obzir dolaze zubi sa početnom, minimalnom ili srednje velikom karijesnom lezijom , dok zube kojima su karijesom zahvaćene sve jamice i fisure treba isključiti jer im nedostaje intaktna caklina za pečaćenje.(SLIKA 1) Postupak se izvodi tako da se prvo okluzalna ploha očisti sa četkicom i nefluoridiranom pastom od mekih naslaga, te ispere mlazom vode.Nakon toga se odstranjuje karijesno promijenjena caklina i dentin.Slijedi ispiranje i sušenje kaviteta, te jetkanje cakline 37% ortofosfornom kiselinom.Zub isperemo i osiguramo suho radno polje, te postavljamo vezno sredstvo(bond) i kompozit u kavitet.Nakon toga slijedi osvjetljavane plavim svjetlom.(SLIKA2)Potrebno je kontrolirati prerani kontakt s artikulacijskim papirom, a suvišak materijala odstraniti dijamantnim brusnim svrdlom i ispolirati sredstvima za poliranje.Fluornim preparatom premažemo zub u svrhu impregnacije i remineralizacije kiselinom najetkanih ploha. Ostale tipove materijala za preventivni ispun(staklenoionomerni cementi, niskoviskozne smole, kompomeri) upotrebljavamo prema uputama proizvođača. Pečačenje fisura se izvodi u intaktnom fisurnom sustavu, odnosno takvom gdje nema karijesa i ono predstavlja profilaktično zalijevanje pripremljenih fisura. Zub je potrebno mehanički očistiti nefluoridiranom pastom i četkicom.Nakon ispiranja slijedi jetkanje cakline 37% ortofosfornom kiselinom kroz 60 sekundi.Površna cakline se ispire vodom i suši.Nakon osiguranog suhog radnog polja na tako pripremljen fisurni sustav nanosi se niskoviskozna smola koja polimerizira kemijski ili svjetlosno. U slučaju malih karioznih lezija mladih trajnih zubi uvijek treba dati prednost preventivnom ispunu nad klasičnim Blackovim preparacijama zbog toga što se u preventivnom ispunu štedi značajni dio zdravoga zubnoga tkiva, te se tako zub minimalno oslabljuje na žvačne sile.Zub se isto tako čuva funkcijski i estetski.Dobra rubna retencija kompozita onemogućava razvoj sekundarne karijesne lezije. Brojne studije pokazuju znatnu redukciju sekundarnog karijesa nakon postavljanja preventivnog kompozitnog ispuna ili preventivnog kompozitnog ispuna koje je kombinirano s pečaćenjem preostalih fisura.Tako je u rezultatima američke studije kojom su obuhvaćena djeca od 6 do 14 godina kompletna retencija preventivnog kompozitnog ispuna bila sačuvana u 72% slučajeva, djelomični gubitak preventivnog ispuna pronađen je u 22%, a potpuni gubitak u samo 6% slučajeva, karijes je pronađen u 7% slučajeva, dok sekundarni karijes nije pronađen kod intaktnog preventivnog ispuna. Rezultati studija na Stomatološkom fakultetu u Zagrebu pokazuju da je poslije šest godina čak 76% zubi saniranih tehnikom preventivnog kompozitnog ispuna sačuvano od daljeg napredovanja karijesa. Iz svega gore opisanog kao i iz same tehnike rada uočljivo je koliko se metodom preventivnih okluzalnih ispuna inicijalnog fisurnog karijesa , štedi zdrave zubne supstance u odnosu na klasičnu preparaciju po Blacku. Zbog poštivanja Blackovih principa preventivne ekstenzije do fiziološki čistog mjesta žrtvujemo mnogo zdravog zubnog tkiva, dobivamo tanak ispun koji ne zadovoljava niti funkcijski niti estetski i čija rubna pukotina iznosi 8-40 mikrometara, a nakon šest godina obično ga zamjenjujemo radi sekundarnog karijesa. Primjenom kompozitnog materijala rubna pukotina se znatno smanjuje(do 6 mikrometara), a preciznim rukovanjem može se svesti na minimum. Dakle, pri adekvatnom odabiru slučaja, zbog niza prednosti ove metode (brza i efikasna primjena, dobar estetski efekt, mali postotak sekundarnog karijesa, dobro rubno zatvaranje, maksimalna štednja zubnog tkiva) tehnici preventivnih kompozitnih ispuna i njihovoj kombinaciji sa pečećenjem fisura treba dati prednost pri sanaciji početne lezije okluzijske plohe mladih trajnih molara, pred klasičnim i daleko agresivnijim za mladog pacijenta amalgamskim ispunom izrađenim po Blackovim principima.

nije evidentirano

nije evidentirano