hrvatski

EKOHIDROLOGIJA KAO BITAN KONCEPT ZA ZAŠTITU I GOSPODARENJE KRŠEM

Krš predstavlja specifično područje koje se sastoji od površinskog reljefa i površinsko- podzemne hidrografske mreže formirane kao rezultat cirkulacije vode i njenog agresivnog kemijskog i fizičkog djelovanja na i unutar slojeva topivih stijena (vapnenca, mramora, dolomita, gipsa, krede, soli itd.). Procjenjuje se da krš pokriva oko 25% površine Zemlje. Krški krajobraz karakteriziraju specifični površinske i podzemni oblici (škrape, krški izvori, ponori, povremeni i stalni površinski i podzemni vodotoci i ponornice, špilje, jame, krški kanali, krška polja itd.). Svi ovi oblici kao i krš u cijelosti predstavljaju specifičan, ali i ranjiv krajolik i okoliš čija je ekološka vrijednost neprocjenjiva. Ovi su prostori danas posebno ugroženi brojnim i nekontroliranim ljudskim djelatnostima, ali i klimatskim promjenama. Za njegov održivi razvoj i zaštitu potrebno je primijeniti novi interdisciplinarni ekohidrološki koncept. Ekohidrologija je znanost koja izučava uzajamnu interakciju između hidrološkog ciklusa i pripadnih ekosustava. Radi se o brzo razvijajućoj znanosti. Na osnovi do sada postignutih dostignuća realno je očekivati da će ovaj novi koncept pomoći pri boljem razumijevanju i rješavanju aktualnih problema odnosa između prirodnih procesa i ljudskih aktivnosti. Na taj način bit će moguće pronaći efikasnija praktična inženjerska rješenja koja će smanjiti negativne utjecaje na ranjivi krški okoliš. Ekohidrologija spaja procese u okolišu s hidrobiologijom. Zbog specifičnosti cirkulacije vode u kršu spajanje procesa površinsko-podzemnog kretanja vode s njihovim utjecajem na ekološke procese predstavlja najvažniju i neizbježnu pretpostavku za održivi razvoj ovih ranjivih prostora. Ekohidrologija krša teži integriranju krajolika s podzemnom i površinskom krškom hidrologijom, ali i s biologijom slatkih voda. Krški ekohidrološki pristup predstavlja integriranje studija krša u širi ekološki, biološki, hidrološki, hidrogeološki, geomorfološki i geokemijski kontekst. Rad i razvoj krške ekohidrologije donosi nove zajedničke perspektive razvoja i ekolozima kao i hidrolozima i hidrogeolozima krša. Razvoj zajedničkog istraživanja sučeljavanjem hidrologije i biologije prepoznat je kao ključni istraživački zadatak suvremene geoznanosti. Analiza krških ekosustava treba biti fokusirana na tok energije i ciklus hranjiva kroz biotičke i abiotičke komponente složenog krškog sustava. Nedostatak svjetlosti u krškom podzemlju, prije svega u špiljama kao bitnim staništima endemskih krških vrsta, onemogućava procese fotosinteze. Biološka važnost i posebnost krša je enormna. Većina krških oblika je zapravo proizvod biotičkih i abiotičkih procesa koji se istovremeno zbivaju u složenom međuodnosu. Različite aktivnosti i pojavljivanje vode u kršu rezultat su brojnih varijacija površinskih i podzemnih krških oblika koji istovremeno služe kao obećavajuća staništa za brojne vrste. Podzemni krški ekosustavi su osobito osjetljivi na promjene koje se zbivaju na površini krša. Važnost pružanja podrške biološkoj raznolikost krša daleko prelazi značaj zaštite ugroženih endemskih vrsta i fascinantno lijepog krškog krajolika.

ekohidrologija, krš, staništa u kršu, špilja

nije evidentirano