hrvatski

Sociointuicionizam kao nova perspektiva u psihologiji moralnosti

Sociointuicionistički pogled na moralnost artikuliran je devedesetih godina kao reakcija na dominirajuću kohlbergijansku, strukturalno-kognitivističku istraživačku paradigmu. U okviru potonje paradigme moralno se prosuđivanje smatra posljedicom rezoniranja, čija kvaliteta ovisi o dostignutom stupnju razvoja koji se odvija kroz invarijantno raspoređene, hijerarhijski organizirane i kvalitativno različite stupnjeve. Prva se razlika sociointuicionističke perspektive u odnosu na kognitivističku očituje u poimanju međusobnog kauzalnog odnosa rezoniranja i prosuđivanja. U okviru sociointuicionističke perspektive moralne se prosudbe u manjoj mjeri smatraju krajnjim rezultatom, a u većoj uzrokom rezoniranja. Rezoniranju se uglavnom pripisuje aposteriorna, legitimizirajuća funkcija. Druga se razlika očituje u većoj osjetljivosti sociointuicionističke perspektive na kulturalne i socijalne odrednice moralnosti. Dok je kognitivistička paradigma dominantno usmjerena na intraindividualne aspekte razvoja i rezoniranja, sociointuicionistička, ne zanemarujući ni taj aspekt, pokazuje veću otvorenost ka integraciji novih spoznaja iz srodnih disciplina (prije svega iz socijalne, evolucijske i kulturalne psihologije te kulturalne antropologije). U skladu s iznesenim, u radu se, uz komparativni prikaz obje perspektive, propituje njihov spoznajni i heuristički doseg u interdisciplinarnom kontekstu.

sociointuicionizam; moralnost; kognitivni razvoj

nije evidentirano