hrvatski

Transportna svojstva kvazikristalnih spojeva Al-Cr-Fe

Posljednjih godina otkrivene su razlicite kvazikristalne faze, posebice ikozaedarske i dekagonalne, koje su najcesce uocene u Al-spojevima. U faznom dijagramu one su okruzene periodicnim fazama slicnog sastava koje nazivamo aproksimantima. Nekoliko aproksimanata je otkriveno i u sistemu Al-Cr-Fe [1], a karakteristicno je da posjeduju vrlo velike jedinicne celije. Istrazivali smo elektricnu otpornost i toplinsku vodljivosti razlicitih faza Al-Cr-Fe skupine. Elektricna otpornost na 290 K je 10 mOm, dok se na 2 K vrijednost promjeni za nekoliko posto. Otpronost aproksimanta pokazuje mali negativni temperaturni koeficijent (NTK) poput metalnih stakla i/ili kvazikristala, dok otpornosti g- faze i (i+g)-faze pokazuju pozitivan temperaturni koeficijent (PTK) Razmjerno mala velicina jedinicne celije g-faze i (i+g)-faze cini istrazivane legure slicnije periodickim strukturama. Toplinska vodljivost, Al-Cr-Fe faza, moze se konzistentno analizirati uzimajuci u obzir tri kanala vodenja topline: elektronski + fononski + klastronski. U niskotemperaturnom dijelu dominantan je fononski kanal koji se moze ekstrapolirati na cijelo T- podrucje pomocu Debyeva modela uzevsi u racun dva dominantna procesa ; rasprsenje na defektima u slaganju i rasprsenja koja se mogu opisati fenomenoloskim Umklapp relaksacijskim vremenima. Fononski kanal porastom T prestaje bitno utjecati na vodenje topline. Na T > 60K dolazi do znatnijeg ukljucivanja nelinearnog kanala vodenja topline zbog postojanja kriticnih stanja koja intereagiraju kroz mrezu ekvivalentnih stanja same strukture pospjeseno niskoenergetskim fononima - klastronsko vođenje.

Al-Cr-Fe; električna i toplinska vodljivost

nije evidentirano