hrvatski

MOŽDANI UDAR U MLADIH OSOBA

Uvod: Moždani udar zauzima vodeće mjesto u morbiditetu i mortalitetu u Republici Hrvatskoj i predstavlja veliki javnozdravstveni problem, posebice što novije studije i u svijetu ukazuju na sve veći stupanj prevalencije moždanog udara u mlađih osoba. Cilj ove studije je ispitati prisustvo riziko čimbenika, etiopatogenezu te ishod moždanog udara u osoba mlađih od 45 godina. Metode: Retrospektivno su analizirani podaci o bolesnicima u dobi od 19 do 45 godina, koji su bili hospitalizirani na Klinici za neurologiju KB&raquo ; ; Sestre milosrdnice&raquo ; ; , u razdoblju od 1. 1 2002. godine do 31.12 2003. Rezultati: Tijekom dvogodišnjeg razdoblja bilo je primljeno ukupno 1153 bolesnika s moždanim udarom, od kojih je 39 (3, 4%) bilo mlađe od 45 godina, te 75 bolesnika zbog subarahnoidalnog krvarenja, među kojima je 24 (32, 0%) bilo ispod dobne granice od 45 godina. Ishemijski moždani udar verificiran je u 26 bolesnika (66, 7%), od čega 15 muškaraca (57, 7%) te 11 žena (42, 3%), a 1 bolesnica je imala trombozu unutarnje jugularne vene. Prema etiopatogenezi u 8 bolesnika (30, 7%) se radilo o aterotrombotski uzrokovanom moždanom udaru, u 4 (15, 3%) o kardioembolijskom infarktu, u 6 bolesnika (23, 1%) je moždani udar bio hemodinamski uvjetovan, disekcija je bila uzrokom u 1 slučaju (3, 8%), a u 7 bolesnika (26, 9%) je uzrok ostao nerazjašnjen. Imunološka obrada u smislu antifosfolipidnog sindroma učinjena je u 7 bolesnika, a rezultati su bili negativni. Među riziko čimbenicima hiperlipidemija je bila prisutna u 15 bolesnika (57, 7%), hipertenzija u 10 (38, 5%), pušenje u 7 (26, 9%), alkoholizam u 5 (19, 2%), uzimanje oralnih kontraceptiva u 2 (7, 7%) a migrena i dijabetes bili su prisutni u 1 bolesnice (3, 8%). Najveći broj bolesnika, (92, 3%), je kod otpusta bio s minimalnim neurološkim deficitom te bez značajnije onesposobljenosti za samostalan život, a 7, 7% bolesnika je otpušteno s većim neurološkim deficitom. Među 12 bolesnika s hemoragijskim moždanim udarom bilo je 9 žena (75%) te 3muškarca (25%). U 3 bolesnika (25%) se radilo o hipertenzivnom krvarenju, u 2 bolesnika (16, 7%) se radilo o rupturi AV malformacije, 1 bolesnica (8, 3%) je imala multiple aneurizme, 1 postpartalnu koagulopatiju, kod 1 bolesnika je uzrok bio uživanje opojnih droga, a u 3 bolesnika (25%) uzrok nije nađen. Među čimbenicima rizika najzastupljeniji su bili hipertenzija i alkoholizam (25% bolesnika). 33% bolesnika je otpušteno s minimalnim neurološkim deficitom, dok je u znatno većeg broja (77%) deficit bio izraženiji te su zahtijevali pomoć druge osobe. 1 bolesnica je umrla. Među 24 bolesnika hospitalizirana zbog subarahnoidalnog krvarenja bilo je 13 muškaraca (54%) te 11 žena (56%). Angiografskom obradom (MRA i/ili DSA) kod 8 bolesnika (33, 3%) nađena je aneurizma prednje, a kod 1 (4, 2%) aneurizma stražnje komunikantne arterije, u 1 (4, 2%) aneurizma bazilarne arterije, u 2 (8, 3%) aneurizma unutarnje karotidne arterije, u 3 (12, 5%) srednje, a u 1 bolesnika (4, 2%) aneurizma stražnje moždane arterije, a. callosum marginalis te vertebralne arterije. U 1 bolesnika (4, 2%) utvrđen je venski angiom, a u 5 bolesnika (20, 8%) uzrok krvarenja nije nađen niti kontrolnom angiografijom za 3 mjeseca. Operirano je 17 bolesnika (70, 8%). Zaključak: Uz primarnu prevenciju kao najučinkovitije sredstvo u liječenju moždanog udara, nameće se nužnost traganja za etiopatogenetskim faktorima. Iako i svjetske studije pokazuju, da unatoč širokoj dijagnostičkoj obradi, uzrok moždanog udara u mlađih odraslih ostaje nerazjašnjen u 4-45% slučajeva, u algoritam pretraga svakako treba uključiti ehokardiografiju, procjenu protrombotskih čimbenika te imunološke testove za antifosfolipidni sindrom, a kontrolnom angiografijom smanjuje se broj nerazjašnjenih uzroka intracerebralnog i subarahnoidalnog krvarenja.

Moždani udar; Mlade osobe

nije evidentirano