hrvatski

Hepatitis C infekcija u bolesnika na dijalizi

Hepatitis C virus (HCV) otkriven je 1989. godine kao mali RNA virus koji se prenosi krvlju. Postoji 6 tipova i više od 50 podtipova virusa. Procjenjuje se da je 3% svjetske populacije odnosno oko 170 milijuna ljudi zaraženo HCV-om. U Hrvatskoj je postotak HCV pozitivnih osoba u općoj populaciji nešto veći od 1%. Hepatitis C je posebno važan problem u bolesnika na dijalizi kod kojih je učestalost infekcije HCV-om 10-20% (u nekim centrima učestalost je čak do 50%). Kronični hepatitis C je progresivna bolest koja u bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega, kao i u općoj populaciji, u konačnici može dovesti do zatajivanja jetre, ali i smanjuje mogućnost uspješne transplantacije bubrega. Virus se prenosi transfuzijom zaražene krvi ili krvnih pripravaka, izravnim kontaktom sa zaraženim materijalom (primjerice ubodom inficiranom iglom, kontaminacijom rane na koži i sl.), s majke na plod tijekom trudnoće i poroda te spolnim putem, iako uloga prijenosa spolnim putem nije potpuno jasna. HCV je najčešći uzrok posttransfuzijskog hepatitisa i do uvođenja obveznog testiranja krvi na anti-HCV protutijela (u Hrvatskoj u ožujku 1993. godine) bio je uzrok više od 85% slučajeva posttransfuzijskog NANB hepatitisa (postransfuzijskog hepatitisa uzrokovanog nedefiniranim virusom, nije ni hepatitis A niti hepatitis B). Uvođenjem obveznog testiranja taj se postotak značajno smanjio. Rizik zaraze nakon slučajnog uboda kontaminiranom iglom iznosi 5-10%. Izrazito važna rizična skupina su intravenski narkomani među kojima je učestalost infekcije HCV-om 48-90%. Ova je populacija stoga stalni rezervoar virusa i ima veliko epidemiološko značenje. Nije razjašnjeno pitanje načina prijenosa u gotovo 40% bolesnika kod kojih nije poznat nijedan rizični faktor. Desetak puta veća učestalost HCV infekcije u bolesnika na dijalizi u odnosu na opću populaciju rezultat je niza rizičnih faktora kojima su ti bolesnici izloženi, a najčešće se radi o tzv. nozokomijalnoj infekciji (infekcija stečena u bolnici). Rizik infekcije je proporcionalan vremenu provedenom na dijalizi. U odjelima za hemodijalizu prijenos dodirom igra vrlo važnu ulogu. Infekciju često prenose zdravstveni djelatnici rukama (rukavicama) koje su kontaminirane krvlju zaraženg bolesnika. Na taj način zdravstveni djelatnik može prenijeti HCV na kožu drugoga bolesnika, a virus se zatim tijekom punkcije arterio-venske fistule prenese i u krv. Opasnost zaraze učestalim transfuzijama krvnih preparata bitno je smanjena testiranjem krvi na anti-HCV protutijela (optimalno bi bilo testirati krv na prisutnost HCV RNA), a primjena eritropoetina smanjila je potrebu za transfuzijama. Vrsta dijalize također određuje potencijalnu opasnost od zaraze. Učestalost HCV infekcije 2-3 puta je veća u bolesnika na hemodijalizi nego kod onih na peritonealnoj dijalizi. Ostale potencijalne opasnosti su kontaminacija hemodijaliznih aparata, prijenos među samim bolesnicima, hemodijaliza HCV pozitivnih i HCV negativnih bolesnika u istoj prostoriji/na istom aparatu. Prijenos HCV infekcije od bolesnika na medicinsko osoblje centra za dijalizu događa se dosta rijetko (manje od 3%), a na članove obitelji nešto češće (manje od 5%).

hepatitis C; dijaliza; liječenje; prevencija

nije evidentirano