hrvatski

Demometrijsko modeliranje stanovništva u funkciji strategijskog upravljanja makroekonomskim agregatima Hrvatske

O implikacijama stanovništva na ekonomski rast vode se polemike koje se fokusiraju na odnos ukupne veličine stanovništva te porasta stanovništva na gospodarski rast. Postojeće rasprave nedovoljno uzimaju u obzir strukturu stanovništva koja se može drastično izmijeniti promjenama fertiliteta i mortaliteta. Utjecaji demometrijski modeliranog stanovništva na ekonomska kretanja još su manje istraženi. U cilju ispitivanja utjecaja stanovništva na makroekonomske agregate u Hrvatskoj, osim standardnih demografskih mjera izgrađeni su i demometrijski modeli stanovništva koji daju iscrpnije informacije o stanovništvu, a koje se ne mogu uočiti klasičnim demografskim mjerenjima. Modeli hrvatskog stanovništva uspoređeni su s modelima stanovništva zemalja Europske unije izvan tranzicije te s modelima stanovništva izabranih tranzicijskih zemalja srednje i istočne Europe. Quantum i tempo fertiliteta određen je Bongaarts – Fenneyevim modelom, a bračni fertilitet modeliran je Coale – Trussellovim modelom. Izgradnjom Coale – McNeilovog modela određene su funkcija rizika i funkcija distribucije primarnog nupcijaliteta. Brassovim relacijskim modelom utvrđeno je kretanje opće razine smrtnosti i koncentracije smrtnosti. Struktura stanovništva modelirana je Lesliejevim matricama odnosno kohortno – komponentnom metodom uz različite hipoteze o vitalnostatističkim kretanjima. Modelom stabilnog stanovništva određena je intristička stopa rasta i kvazi – stabilna struktura stanovništva. Dinamički potencijal stanovništva određen je populacijskim momentom. Ekonometrijskim modeliranjem određeni su utjecaji strukture stanovništva na makroekonomske agregate. Ekonomsko – demometrijskim modelima određen je utjecaj stanovništva na makroekonomsku funkciju štednje, makroekonomsku funkciju investicija, bilancu tekućih transakcija, fiskalnu bilancu te porast bruto domaćeg proizvoda po stanovniku. Rezultati modeliranja pokazuju da su učinci smanjenja stanovništva na makroekonomske agregate pretežno negativni, ali i da u Hrvatskoj postoji skriveni fertilitet na koji ukazuje nekoliko demometrijskih modela. Stimulativnim mjerama populacijske politike pruža se mogućnost realizacije skrivenog fertiliteta, a to bi imalo pozitivne makroekonomske implikacije.

demometrija; demografija; fertilitet; mortalitet; struktura stanovništva; dinamika stanovništva; modeliranje; BDP; investicije; štednja; bilanca tekućih transakcija; fiskalna bilanca

nije evidentirano