hrvatski

Neki aspekti točnosti procjenjivanja prošlih emocionalnih stanja

Na uzorku od 69 ispitanika nastojala se ispitati apsolutna, relativna, te diskriminativna točnost retrospektivnih procjena vlastitog pozitivnog i negativnog raspoloženja, te specifičnih faktora unutar pozitivnog i negativnog raspoloženja. Apsolutna točnost operacionalizirana je kao razlika između prosječnih dnevnih procjena kroz period od 35 do 42 dana i sumarne procjene raspoloženja za taj isti period, koja je od ispitanika nenajavljeno tražena tjedan dana nakon završetka dnevnoga procjenjivanja. Rezultati pokazuju da postoje statistički značajne razlike između prosječnih dnevnih i sumarnih procjena i za pozitivno i za negativno raspoloženja, te za većinu specifičnih faktora raspoloženja. U svim su slučajevima sumarne retrospektivne procjene statistički značajno više u odnosu na prosječne dnevne procjene. Dobiveni rezultati također pokazuju značajne interindividualne razlike u apsolutnoj točnosti retrospektivnih procjena za sve ispitivane dimenzije raspoloženja koje su međusobno povezane uglavnom unutar dimenzija raspoloženja istog hedonskog tona. Relativna točnost retrospektivnih procjena raspoloženja operacionalizirana je kao povezanost prosječnih dnevnih i sumarnih procjena raspoloženja i ona odražava stabilnost poretka ispitanika, bez obzira na apsolutnu točnost. Koeficijenti korelacija koji odražavaju relativnu točnost statistički su značajni i visoki za sve ispitivne faktore raspoloženja. Rezultati koji se odnose na diskriminativnu točnost, a koja je operacionalizirana kao sposobnost ispitanika da točno razlikuju različite dimenzije raspoloženja ukazuju da retrospektivne procjene raspoloženja u velikoj mjeri odražavaju intenzitet dnevnih procjena raspoloženja, a samo kod nekih specifičnih faktora i varijabilitet, ali u znatno manjoj mjeri. Pri ispitivanju utjecaja intenziteta i varijabiliteta na apsolutnu i relativnu točnost retrospektivnih procjena raspoloženja, ustanovljeno je da: varijabilitet predstavlja značajan pozitivan prediktor za veličinu apsolutne razlike između dnevnih i retrospektivnih procjena raspoloženja ; s obzirom na smjer odstupanja, varijabilitet je povezan s apsolutnom točnošću retrospektivnih procjena negativnog raspoloženja i njegovih specifičnih faktora, u smjeru podcjenjivanja i precjenjivanja raspoloženja pri većem varijabilitetu, odnosno najveću apsolutnu točnost u situacijama s najmanjim varijabilitetom negativnog raspoloženja ; viši intenzitet dnevnih procjena negativnog raspoloženja statistički značajno doprinosi relativnoj točnosti retrospektivnih procjena negativnog raspoloženja, a niži varijabilitet dnevnih procjena pozitivnog raspoloženja većoj relativnoj točnosti retrospektivnih procjena pozitivnog raspoloženja. Definirana je i ispitana i strukturalna točnost retrospektivnih procjena raspoloženja. Ovu smo vrstu točnosti definirali kao podudaranje između struktura raspoloženja dobivenih na osnovi agregiranih dnevnih procjena i jedne sumarne, retrospektivne procjene. Rezultati su pokazali da se u oba slučaja dobivaju sadržajno identični faktori, uz snažniju tendenciju ka bipolarnosti kod dnevnih procjena, odnosno veću tendenciju prema ortogonalnoj strukturi kod retrospektivnih procjena. Dobiveni su rezultati komentirani u kontekstu kognitivnih i motivacijskih procesa koji mogu biti operativni pri retrospektivnom procjenjivanju vlastitog raspoloženja, a naznačene su i glavne implikacije dobivenih rezultata na postupke mjerenja raspoloženja.

pozitivno raspoloženje; negativno raspoloženje; točnost samoprocjenjivanja; studenti

nije evidentirano