hrvatski

Uzorkovanje sedimenta autonomnim ronjenjem

Industrijski, poljoprivredni i kućanski otpad se neprestano odbacuje u vodeni okoliš. Zagađivači iz tog otpada, posebno ekotoksični metali, mogu ugroziti ljudsko zdravlje postajući dio prehrambenog lanca. Ekotoksični metali, za razliku od organskih zagađivala, nisu biorazgradivi, te jednom uneseni u okoliš postaju zauvijek njegov dio akumulirajući se posebno u sedimentu gdje s organskom tvari, formiraju različite komplekse. Vrlo je važno razlikovati ekotoksične metale antropogeno unesene od onih koji su prirodno prisutni. U svim vodenim ekosustavima sediment je krajnje odlagalište svih zagađivala pa tako i ekotoksičnih metala, s mogućnošću da se promjenom fizičko-kemijskih uvjeta vrati otapanjem u vodeni stupac (Ouyang i sur., 2006). Tako sedimenti nisu samo rezervoar zagađivala, nego i stalan izvor toksikanata za vodene organizme, posebno bentičke (Long i sur., 1996 ; Fichet i sur., 1998). Prema tome praćenje koncentracija ekotoksičnih metala u sedimentu je neophodno kako bi se utvrdilo trenutno stanje antropogenog opterećenja nekog područja, ali i provjerilo kako je to bilo u prošlosti. Naime, sediment posjeduje osobinu da "pamti" događaje, te analizirajući sedimentne kolone tj. sedimentne slojeve možemo rekonstruirati događaje tijekom prošlosti. To zahtijeva prije svega pravilno uzrokovanje sedimenata i dopremanje neporemećenog do laboratorija. Kod uzorkovanja sedimenta razlikujemo uzorkovanje recentnog tj. površinskog sedimenta i uzorkovanje povijesnog tj. uzorkovanje sedimentnih kolona. Oba tipa uzorkovanja sedimenta mogu se provoditi iz plovila mehaničkim napravama (gravitacijski korer, grabilo ... itd) ili autonomnim ronjenjenjem. U Institutu "Ruđer Bošković" , Zavodu za istraživanje mora i okoliša iz Zagreba, uzorkovanje sedimenta autonomnim ronjenjem provodi se već više od dvadeset godina, a korištene tehnike su opisane u znanstvenoj literaturi (Kniewald i sur., 1985 ; Martinčić i sur. 1986 ; Kniewald i sur., 1987). Uzorkovanje se obavlja posebno konstruiranim prozirnim ručnim korerom od akrila ili pleksiglasa. Ručni korer ronilac pažljivo utisne u sediment da se ne bi poremetili slojevi, te vadi iz dna poklopivši ga odozgo. Na površinu ga iznosi u uspravnom položaju. Korer se u tom položaju transportira do laboratorija gdje se prema svrsi istraživanja odvajaju sedimentni slojevi od 1 do 5 cm. Prednosti uzorkovanja autonomnim ronjenjem su: - Mogućnost da ronilac kritički evaluira postaju uzorkovanja te izabere najreprezentativniji dio dna za uzorkovanje sedimenta - Uzorkovanje neporemećenog uzorka sedimentne kolone što se može odmah i provjeriti uslijed prozirnosti korera - Uklanjanje vidljivih bentičkih organizama i drugih neželjenih objekata s površine sedimenta. - Uzorkovanje željene dubine sedimenta Uzorkovanja sedimenta iz plovila gravitacijskim korerima i grabilima je u prednosti kod uzorkovanja na većim dubinama, gdje je uzorkovanje autonomnim ronjenjem nemoguće ili povezano sa sigurnosnim problemima za ronioca.

sediment ; uzorkovanje ; metali ; autonomno ronjenje

nije evidentirano