hrvatski

PERFEKCIONIZAM I ANKSIOZNA OSJETLJIVOST KAO RIZIČNI FAKTORI ZA POJAVU ANKSIOZNIH SMETNJI: KVANTITATIVNA I KVALITATIVNA STUDIJA

Cilj ovog istraživanja bio provjera dijela integrativnog modela anksioznosti na djeci i odraslima, odnosno provjera povezanosti i uloge anksiozne osjetljivosti i perfekcionizam, kao specifičnih čimbenika ranjivosti, s izraženošću anksioznosti kod djece i odraslih. . Pri tome se koristila eksplanatorna mješovita metoda koja je uključivala prikupljanje kvalitativnih podataka nakon kvantitativnog dijela istraživanja. U kvantitativnom dijelu istraživanja na prigodnim nekliničkim uzorcima djece (N=1475) i odraslih (N=1061) ispitivan je se odnos anksiozne osjetljivosti i perfekcionizma sa anksioznošću kao osobinom ličnosti. Na uzorku djece korištene su sljedeće ljestvice: Upitnik stanja-osobine anksioznosti za djecu ; Ljestvica adaptivnog/neadaptivnog perfekcionizma i Dječji indeks anksiozne osjetljivosti, a na uzorku odraslih Upitnik stanja-osobine anksioznosti za odrasle ; Ljestvica pozitivnog i negativnog perfekcionizma i Indeks anksiozne osjetljivosti. Rezultati kvantitativnog dijela istraživanja pokazuju kako anksiozna osjetljivost i perfekcionizam predstavljaju značajne prediktore anskioznosti uz izražene spolne i dobne specifičnosti. Dimenzije anksiozne osjetljivosti i perfekcionizma zajednički objašnjavaju 31% varijance anksioznosti kod djevojčica. Rizične čimbenike predstavljaju psihičke brige, zabrinutost zbog pogrešaka te interakcija psihičkih briga i zadovoljstva uspjehom. Zaštitni čimbenici su zadovoljstvo uspjehom te kompulzivnost. Dimenzije anksiozne osjetljivosti i perfekcionizma zajednički objašnjavaju 30% varijance anksioznosti dječaka. Rizične čimbenike predstavljaju psihičke i tjelesne brige, zabrinutost zbog pogrešaka te interakcija tjelesnih briga sa zadovoljstvom uspjehom i kompulzivnošću. Zaštitni čimbenik je zadovoljstvo uspjehom. Kod žena, dimenzije anksiozne osjetljivosti i perfekcionizma zajednički objašnjavaju 54, 3% varijance anksioznosti. Rizični čimbenici su psihičke brige, negativan perfekcionizam te interakcija tjelesnih briga i pozitivnog perfekcionizma. Zaštitni čimbenici su pozitivan perfekcionizam, interakcija pozitivnog i negativnog perfekcionizma te interakcija pozitivnog perfekcionizma i psihičkih briga. Kod muškaraca dimenzije anksiozne osjetljivosti i perfekcionizma zajednički objašnjavaju 46% varijance anksioznosti. Pri tome su psihičke brige i negativan perfekcionizam rizični čimbenici, a pozitivan perfekcionizam zaštitni čimbenik. U kvalitativnom dijelu istraživanja ispitali smo povezuju li i na koji način osobe koje doživljavaju simptome anksioznosti, perfekcionizam i anksioznu osjetljivosti s pojavom i održavanjem anksioznih smetnji. Provođenjem 11 dubinskih intervjua s osobama koje se javljaju za pomoć zbog anksioznih smetnji pokušala se razumijeti povezanost simptoma anksioznosti s perfekcionizmom i anksioznom osjetljivošću te spolne razlike u ulozi ovih čimbenika rizika u pojavi anksioznih smetnji. Kvalitativni dio istraživanja potvrđuje značajnu ulogu perfekcionizma i anksiozne osjetljivosti u razvoju i održavanju anksioznih smetnji. Pri tome se na subjektivnoj razini anksiozna osjetljivost doživljava dijelom iskustva anksioznosti, a perfekcionizam kao nezavisan, poželjan čimbenik koji nije povezan s anksioznošću. Zaključno, rezultati ovog istraživanja potvrđuju integrativni model anksioznosti ipokazuju kako su anksiozna osjetljivost i i perfekcionizam značajni čimbenici ranjivosti ankisoznosti, no postavlja se hipoteza kako se ne radi o čimbenicima ranjivosti iste razine.

anksioznost; anksiozna osjetljivost; perfekcionizam; mješovita metoda

nije evidentirano