hrvatski

Genetska istraživanja suicidalnosti

Biološka podloga suicidalnog ponašanja uključuje promijenjeno funkcioniranje neurotransmitorskih (serotonergičkog, dopaminergičkog, noradrenergičkog i drugih) sustava, te promijenjenu aktivnost neuroendokrinih sustava (osi hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda /HHN/, hipotalamus-hipofiza-gonade, hipotalamus-hipoifiza-štitna žlijezda), te poremećaj lipidnog statusa. Genetska istraživanja suicidalnog ponašanja su pokazala kako se suicidalnost češće javlja u određenim obiteljima, članovima obitelji ili kod blizanca, a ne kod usvojenih osoba. Radi toga su izrazito važna istraživanja određenih gena kandidata odnosno mutacija određenih gena, koje bi mogle biti korištene kao genetski rizični čimbenici suicidalnog ponašanja. Međutim, još uvijek nije dovoljno poznat način na koji se suicidalno ponašanje nasljeđuje, niti su potpuno poznati geni vezani uz suicidalnost. Od gena kandidata uključenih u suicidalno ponašanje do sada su identificirani samo određeni geni kandidati gena uključeni u kodiranje glavnih proteina serotoninskog, dopaminergičkog i noradrenergičkog sustava i njihovih signalnih puteva. To su prvenstveno geni koji kodiraju serotoninski transporter, serotoninske receptore, enzime triptofan hidroksilazu i monoaminooksidazu, zatim geni za enzime tirozin hidroksilazu i katehol-o-metiltransferazu., geni vezni za os HHN kao što su geni za CRHR1 receptore, glukokortikoidne receptore FKBP5, te mnogi drugi. U literaturi koja opisuje povezanost određenih gena kandidata i suicidalnog ponašanja mnogo je kontroverznih podataka, te uz svaku studiju koja pokaže značajnu povezanost određenog gena i suicida dolazi po nekoliko studija koja tu povezanost ne može potvrditi. Taj se fenomen nemogućnosti potvrđivanja rezultata genetskih istraživanja objašnjava činjenicom da je suicid kompleksni fenomen, koji uključuje kompleksne interakcije između različitih čimbenika iz okoline i gena, ali i kompleksnih interakcije između različitih gena. Osim toga, problem u tim studijama jest i čest nedostatak statističke snage, jer se za istraživanje rizičnih genskih čimbenika suicidalnog ponašanja trebaju provesti studije s velikim brojem ispitanika kako bi se dobili pouzdani rezultati, jer su učinci gena relativno mali.

geni kandidati; suicidalno ponašanje

nije evidentirano