hrvatski

Usporedba AL i AA-EDTA metode ekstrakcije fosfora iz uzoraka tla

Uzorci tla za analize kemijskih svojstava prikupljeni su na različitim gnojidbenim i kalcizacijskim pokusima na području kontinentalne Hrvatske. Na uzorcima tala provedene su laboratorijske analize osnovnih kemijskih svojstava tla: pH tla u vodi i otopini KCl (ISO 10390, 1994.), te sadržaj humusa u tlu bikromatnom metodom (ISO 14235, 1994.). Za ekstrakcije biljci pristupačnog fosfora korištene su 2 različite ekstrakcijske metode: AL metoda (Egner et al., 1960.) i AA- EDTA metoda (Lakänen and Ervio, 1971.). Rezultati dviju analiziranih metoda ekstrakcije fosfora iz uzoraka tla, AL i AA-EDTA metoda, usporedivi su, te se statistički pouzdano može analitički rezultat jedne metode preračunati u procjenu rezultata druge metode. Ekstrakcija fosfora AA-EDTA metodom rezultira nižim vrijednostima u odnosu na ekstrakciju AL metodom prosječno 91% za sva tla u rasponu pHKCl 3, 5-7, 7. pH reakcija tla značajno utječe na odnos AL i AA-EDTA ekstrahiranog fosfora, pri čemu je razlika manja u kiselim tlima (pHKCl<6) u kojima AA-EDTA ekstrahira 96% fosfora ekstrahiranog AL metodom, a u tlima pH vrijednosti iznad 6 razlika je veća jer AA-EDTA ekstrahiran samo 83% fosfora ekstrahiranog AL metodom. Najmanja je razlika između AA-EDTA i AL metode u uzorcima tla pH reakcije 5-6 jer AA-EDTA ekstrahira 99% fosfora ekstrahiranog AL metodom, a najveća je razlika u alkalnim tlima (pHKCl >7) u kojima AA-EDTA ekstrahira samo 78% fosfora ekstrahiranog AL metodom. Kompjutorski model izračuna (prognoze) koncentracije fosfora ekstraktabilnog AA-EDTA metodom na temelju rezultata AL metode, odstupa od stvarnih analitičkih vrijednosti prosječno 16, 3% bez obzira na pH vrijednost tla. Kreiranje modela osjetljivog na pH smanjuje odstupanje modela sa 16, 3% na 15, 7% i 14, 4% ovisno o broju kategorija koje sadrže različite jednadžbe izračuna AA-EDTA ekstraktabilnog fosfora samo na temelju AL ekstrahiranog fosfora. Osjetljivost modela na pH reakciju tla upućuje na mogućnost kreiranja još preciznijih modela uvrštavanjem pH vrijednosti u regresijske jednadžbe modela. Različiti odnosi rezultata AA-EDTA i AL metoda na različitim pokusima i lokalitetima upućuju na zaključak da je model osjetljiv i na druga svojstva tla, što može omogućiti kreiranje još osjetljivijih i preciznijih modela uz dopunska istraživanja. AA-EDTA metoda može se sa sigurnošću koristiti za izradu preporuka gnojidbe fosforom, a pri tome se mogu koristiti iskustva gnojidbenih preporuka, provedenih gnojidbi i ostvarenih prinosa na temelju rezultata AL metode. AA-EDTA metoda pogodnija je od AL metode za alkalna (karbonatna) tla jer ekstrahira niže količine fosfora, a iz literature je poznato da AL metoda iz karbonatnih tala ekstrahira više fosfora nego što je biljkama stvarno pristupačno.

ekstrakcija fosfora ; AL metoda ; AA-EDTA metoda ; preporuke gnojidbe

nije evidentirano