hrvatski

TRIBENZILAMIN KAO OSNOVA SUPRAMOLEKULSKOG RECEPTORA FLUORIDA

Mada proučavanje molekulskog prepoznavanja i vezivanja anionâ započinje još šestdesetih godina prošloga stoljeća, problematici koordinacije anionâ tek se zadnjih desetak godina poklanja veća pozornost. To uključuje i razvoj liganada koji više ili manje specifično vezuju anione, najčešće stvarajući s njima više vodikovih veza. Ti ligandi mogu biti bilo jedinstvene molekule sa specifičnim razmještajem donora vodikove veze, bilo supramolekulski kompleksi više molekula. U potonjemu slučaju počesto supramolekulski kompleks nastaje samo uz prisutnost odgovarajućeg aniona koji djeluje kao predložak za njegovo nastajanje. Takav se supramolekulski receptor fluorida zapaža u kristalnoj strukturi tribenzila-monijeva fluorida. Polovina fluoridnih iona u spomenutoj strukturi nalazi se u kapsulama sastavljenim od dvaju tribenzilamonijevih kationa vezanih za isti fluoridni ion vodikovom vezom N—H∙∙∙F (dNF = 2, 467 Å). Benzenski prstenovi dvaju tribenzilamonijevih kationa dodatno su povezani kroz 6 slabih vodikovih veza tipa C—H∙∙∙π (dCC = 3, 668 Å). Kokristalizacijom tribenzilamonijeva fluorida s tribenzilamonijevim tetrafenilbo-ratom dobija se dvosol u kojoj su svi fluoridni ioni zarobljeni u kapsulama. Pri tome su kapsule blago izdužene, vjerojatno uslijed interakcije tribenzilaminskih fenilnih skupina s onima tetrafenilboratnoga aniona. Dotično se izduženje vidi po produljenju vodikove veze N—H∙∙∙F između kationa i aniona (dN1F = 2, 553 Å, dN2F = 2, 576 Å) te kontakata C—H∙∙∙π između dvaju tribenzilamonijevih kationa (dCC od 3, 707 Å do 4, 018 Å) U kristalnim strukturama ostalih tribenzilamonijevih halogenida slične kapsule nisu prisutne, što govori u prilog specifičnosti ovoga receptora za fluoridni ion. Ista se može pripisati kako većem ionskom radijusu viših halogenida što onemogućuje zatvaranje kapsule, tako i slabijoj vodikovoj vezi koju stvaraju.

anionski receptori; fluorid; tribenzilamin

nije evidentirano