hrvatski

Glacijalni sedimenti sjeverne Dalmacije

Glacijalni sedimenti otkriveni su uz sjevernu obalu Novigradskog mora i prikazani u kontekstu glacijacije Dinarida. O glacijaciji na malim nadmorskim visinama pisano je vrlo malo, iako je već Agassiz iznio hipotezu da su pleistocenski ledenjaci dospjeli i do obala Sredozemnog mora. Na glacijalni postanak sedimenata istraženih u Novigradskom moru ukazuju: 1) vrlo krupni detritus u dijamiktitu, inače heterogenog sastava s dobro zaobljenim klastima, 2) velik volumen pojedinih klasta (koji dosežu volumen počev od nekoliko m3 pa do 154 m3), 3) fasetirani i izbru eni blokovi, 4) tragovi vučenja (strije) na pojedinim blokovima, i 5) izolirani klasti decimetarskih dimenzija u jezerskim sedimentima (“dropstoni”). Na postanak u periglacijalnom prostoru ukazuju: a) sedimentni klinovi, b) “zdjele” razvijene u jezerskim sedinentima - interpretirane kao male “kettle” forme, i c) krioturbacije u sitnozrnatim jezerskim sedimenta. Prerađivanjem glacijalnih sedimenata nastajali su periglacijalni sedimenti koji su predstavljeni konglomeratima i ljuncima to ispunjavaju korita meandrirajućih tokova s dobro izraženom lateralnom akrecijom, ali i korito prepletenog toka kojem prostiranje nije poznato. Ishodi te rekonstruiranog ledenjaka nije poznato, ali je najbliže izvori te valutice kalcificiranog gipsa koja je nađena u moreni moglo biti u irijem području gornjeg toka Zrmanje. Ledenjak se vjerojatno kretao sa sjevera-sjeveroistoka, a prerađivanje detritusa bilo je prema sjeverozapadu, to je vjerojatno samo lokalna pojava. Opisani sedimenti dokazuju da su dvije pleistocenske oledbe Vanjskih Dinarida dosegle dana nji nivo mora na sjevernoj geografskoj irini od 44E12'.

Dalmacija; glacijali; kvartar; sedimenti; Novigradsko more; Paklenica

nije evidentirano