hrvatski

Rasvjetljavanje uloga moždanih gangliozida primjenom genetički preinačenih mišjih modela

Gangliozidi su glikosfingolipidi koji sadrže sijalinske kiseline. Prvenstveno su građevni sastojci stanične membrane usidreni u njezin vanjski sloj, a sudjeluju i u izgradnji lipidnih splavi – membranskih mikrodomena uključenih u međustanične interakcije. Gangliozide nalazimo na površini svih stanica sisavaca, pogotovo neurona i glijalnih stanica. Većina njihovih uloga je još nepoznata i treba se tek otkriti. Genetički preinačeni mišji modeli koriste se u mnogim studijama koje se bave tom problematikom. Uzgojeno je nekoliko mišjih modela s nedostatnom sintezom gangliozida. Geni koji su izbačeni kodiraju za enzime glukozilceramid-sintazu, GM3-sintazu, GD3-sintazu i GM2/GD2-sintazu. Miševi bez glukozilceramid-sintaze nisu sposobni za život. Ostali mišji modeli pokazuju različite neurološke, neurohistološke i druge patologije tijekom starenja, a neki imaju i skraćeni životni vijek. Miševi bez GM3-sintaze doimaju se zdravijima od ostalih modela. Rezultati pokazuju da je za odgovarajući razvoj središnjeg živčanog sustava potreban barem jednostavan gangliozid GM3, te da neki jednostavniji gangliozidi mogu preuzeti uloge složenijih gangliozida. Međutim, složeniji gangliozidi nužni su za pravilno održavanje morfologije, funkcije i regeneracijskih procesa živčanog tkiva.

moždani gangliozidi; mišji modeli; biosintetski enzimi; izbačeni geni

nije evidentirano