hrvatski

Atributi u besprijedložnim izrazima vremenskoga značenja

U radu se govori o besprijedložnim genitivnim i akuzativnim izrazima vremenskog značenja u ulozi priložne oznake koji su određeni trima obilježjima: glagolskim vidom određenice, vremenskim značenjem imenice u ulozi odrednice te sintaktički obveznim atributom. Pozornost se posvećuje uporabi atributa koji ovise o vremenskim podznačenjima genitivnih i akuzativnih izraza: značenju vremenske točke koje odgovara na pitanje kada? i izriče da glagolska radnja ispunjava dio vremena označen odrednicom, značenju ponavljanja koje odgovara na pitanje koliko često? i označuje da se glagolska radnja ponavlja u vremenskim razmacima označenim odrednicom te značenju vremenske mjere koje odgovara na pitanje koliko dugo? i označuje količinu (kvantitativnost) u vremenskom smislu, tj. izriče da glagolska radnja ispunjava čitavo vrijeme označeno odrednicom. Budući da je uloga atributa u izrazima sa značenjem vremenske točke i ponavljanja aktualizacija vremenskog pojma obilježenog odrednicom, njihova se uloga određuje kao vremenska aktualizacija, a atribut aktualizatorom. Atributi u izrazima vremenske mjere određuju količinu vremena, stoga se nazivaju kvantifikatorima. Uporaba nesročnih atributa uz imenice te mogućnost izostavljanja atributa također su uvjetovani vremenskim podznačenjima. Radom se pokazuje kako uobičajenost izricanja vremenske točke genitivnim izrazima i vremenske mjere akuzativnim izrazima potvrđuje tvrdnju da izrazi vremenskog značenja odražavaju osnovnu prirodu pojedinog padeža: dijelnost (partitivnost) genitiva i cjelokupnost (sveobuhvatnost) akuzativa.

atributi; besprijedložni genitivni izrazi; besprijedložni akuzativni izrazi; vremensko značenje

nije evidentirano