hrvatski

Učestalost fraktura distalnog dijela fibule u srednjovjekovnim arheološkim populacijama Hrvatske s obzirom na geografske osobine Dalmacije i kontinentalne Hrvatske

U radu je analizirana distribucija i učestalost fraktura distalnog dijela fibule na uzorku od 713 osoba. Uzorak je podijeljen prema regijama u dva kompozitna uzorka, prvi obuhvaća 10 srednjovjekovnih nalazišta iz Dalmacije, a drugi 16 srednjovjekovnih nalazišta iz kontinentalne Hrvatske. U analizu su uzete samo odrasle osobe. Ukupna učestalost fraktura distalnog dijela fibule iznosi 1, 54% (11/713). Usporedba uzorka iz Dalmacije i uzorka iz kontinentalne Hrvatske daje statistički značajnu razliku u učestalosti fraktura distalne fibule (2, 44% (10/409) u Dalmaciji prema 0, 33% (1/304) u kontinentalnoj Hrvatskoj ; χ2=3, 84 ; p<0, 05 ). Ovakva raspodjela fraktura sugerira da je neravan i krševit teren Dalmacije uzrok većeg broja fraktura distalnog dijela fibule, koje najčešće nastaju kao posljedica nesretnog slučaja. Na frakture muškaraca otpada 90% (9/10) svih fraktura distalnog dijela fibule u uzorku iz Dalmacije. Iz toga proizlazi da su se muškarci više kretali po neravnom terenu od žena, što nam govori da su, vjerojatno obavljajući svakodnevne poslove, prevaljivali veću udaljenost, dok su žene obavljale poslove oko i u kući. Potvrda tome se može naći i u etnografskim podatcima koji svjedoče o spolnoj podjeli posla. Usporedbom srednjovjekovnog uzorka s uzorkom moderne populacije Hrvatske dobivamo začuđujuće malu 1, 54% (11/713) učestalost frakture distalnog dijela fibule u srednjovjekovnoj populaciji za razliku od moderne populacije gdje je ta učestalost puno veća 9, 46% (203/2147) fraktura. Za razliku od srednjovjekovne populacije gdje su se frakture zadobivale kao nesretni slučaj tijekom obavljanja svakodnevnih poslova po neravnom terenu i to kod ljudi starije životne dobi, kod moderne populacije nastaju kao nesretni slučaj kod različitih fizičkih aktivnosti i to uglavnom kod ljudi mlađe i srednje životne dobi. Za potpuniju sliku o tome koliko su ekološki i geografski uvjeti utjecali na distribuciju i učestalost trauma u svakodnevnom životu srednjovjekovne populacije Hrvatske potrebno je provoditi daljnja bioarheološka i multidisciplinarna istraživanja.

distalna fibula; frakura; srednjovjekovne populacije; bioarheologija; antropologija; historijska geografija

nije evidentirano