hrvatski

Paramiksovirusi

Porodica Paramyxoviridae ima dvije potporodice: Paramyxovirinae s pet rodova: Morbillivirus, Respirovirus, Rubulavirus i Henipavirus, te Pneumovirinae s dva roda: Metapneumovirus i Pneumovirus, a unutar njih nalazi se 8 ljudskih virusa i dva uzročnika antropozoonoza. Paramiksovirusi su jednolančani negativni RNK virusi, a na ovojnici strše glukoproteinski izdanci: HN/H ili G, te F. Ovi su virusi izrazito osjetljivi, a umnožavaju se u citoplazmi i izlaze pupanjem na citoplazmatskoj membrani stanice domaćina. Za humanu su patologiju važni sljedeći virusi. Virusi parainfluence tipa 1-4 u djece uzrokuju širok spektar respiratornih bolesti, od blagih, akutnih bolesti gornjeg dijela dišnog sustava, do teških infekcija respiratornoga trakta: krupa, bronhitisa, bronhiolitisa i pneumonije. Tipovi 1 i 2 najčešći su uzročnici krupa u djece. Virus ospica ima samo jedan antigeni tip. Uzrokuje sustavnu bolest, koja nakon prodromalne kataralne faze dovodi do febrilne bolesti s makulopapuloznim egzantemom i bukalnim enantemom. Mogu se javiti komplikacije vezane za dišni sustav (pneumonije) i SŽS (encefalitis i fatalni SSPE). Virus mumpsa ima samo jedn antigenski tip. Taj virus uzrokuje sustavnu infekciju koja kao cilji organ zahvaća patrotidne i druge žlijezde slinovnice te izaziva: serozni meningitis (rijetko meningoencefalitis), orhitis, pankreatitis i rjeđe ooforitis. Respiratorni sincicijski virus ima dva podtipa (A i B). Najčešći je uzročnik bronhiolitisa i plućne upale u sitne djece. I starije osobe mogu oboljeti od pneumonije koju uzrokuje RSV premda imaju visok titar specifičnih protutijela u serumu. Ljudski metapneumovirus ima dva antigenska podtipa (Ai B). Uzrokuje isti spektar infekcija kao i RSV, no one su ipak blažeg oblika. Hendravirus i Nipahvirus uzročnici su antropozoonoza. Prirodni nosioci virusa iz ovog roda jesu šišmiši, novi uzročnici teških bolesti (pneumonije, encefalitisi) u ljudi. Uzorak za izolaciju virusa iz dišnog sutava uzima se aspiracijom nazofaringealnog sekreta, obriskom nazofarinksa ili ždrijela i ispirkom nosa. Pri nekim od navedenih bolesti uzimaju se i drugi klinički materijali: cerebrospinalni likvor, urin, krv. Detekcija virusa provodi se izravno iz kliničkog materijala imunofluorescentnom ili molekularnom tehnikom. Virusi (virus ospica, virus mumpsa, virus parainfluence tipa 2 i 3, RSV-a) mogu se uzgojiti u staničnoj kulturi. Specifična terapija i pasivna profilaksa postoje samo za RSV, a cijepljenje se provodi protiv ospica i zaušnjaka.

paramiksovirusi, virus ospica, virus mumpsa, parainfluenca virusi, respiratorni sincicijski virus, humani metapneumo virus

nije evidentirano