hrvatski

Trostupanjska ekstrakcija teških metala u poljoprivrednim tlima

Osnovna agrokemijska svojstva, te 4 različite frakcije (modificiranom trostupanjskom BCR metodom) i ukupna koncentracija teških metala (Fe, Mn, Zn, Cr, Ni, Cu, Pb i Cd) analiziarni su u 22 uzorka 4 različite grupe tala: urbani vrtovi, oranice, kalcizirano oranično tlo, te tlo kontaminirano kadmijem. Cilj je bio utvrditi koncentraciju ukupnih teških metala i različitih frakcija, te usporediti frakcije u različitim tlima. U analiziranim tlima utvrđen je najveći ukupni sadržaj Fe, zatim Mn, Zn, Cr, Cu, Ni, Pb i Cd. U prvoj frakciji odnosi se značajno razlikuju od odnosa ukupnih količina. Oksidirajuće i rezidualne frakcije u jednakom su slijedu kao i ukupne koncentracije, dok su u reducirajućoj frakciji izuzetak Pb i Cr. Udio ispitivanih metala mijenja se po frakcijama. U izmjenjivoj je najveći udio Cd, a najmanji Fe, dok je u rezidualnoj obrnuto. S obzirom na pH reakciju, utvrđeno je da su u kiselim tlima veći udjeli izmjenjivih prvih frakcija Cu, Fe i Pb, a manji udjeli Zn, Mn, Cr i Ni nego u alkalnim tlima. Povećanje humoznosti smanjuje udio izmjenjive, a povećava udio reducirajuće i oksidirajuće frakcije Pb. Humoznost značajno utječe i na odnose frakcija Ni i Zn. Regresijskim jednadžbama moguće je predvidjeti frakcije na temelju ukupne koncentracije, kiselosti i humoznosti tla. Odnosi frakcija teških metala mogu biti u tri osnovna redoslijeda, najkarakterističnijih za Cr (4-3- 2-1), Fe (4-2-3-1) i Pb (2-4-3-1). Cu, Ni i Zn sličniji su po odnosu frakcija Fe i Cr, a Mn i Cd sličniji su frakcijama Pb. Utjecaj kalcizacije na koncentracije analiziranih teških metala je značajan, jer smanjuje prosječne koncentracije izmjenjive prve frakcije Fe, Zn, Cu, Ni, Pb, Cd.

teški metali ; frakcionacija ; mikroelementi ; toksični metali ; raspoloživost

nije evidentirano