hrvatski

Bauhausovska misao u poslijeratnom opusu Gustava Bohutinskog

Gustav Bohutinsky (1906.-1987.) jedini je hrvatski arhitekt koji je studirao na Bauhausu. Ondje je proveo ljetni semestar 1930. godine, u posebno turbulentnom razdoblju škole, kada njome upravlja radikalni švicarski arhitekt Hannes Meyer, a predaje i njemački arhitekt i urbanist Ludwig Hilberseimer. Otada je bauhausovska misao postojano prisutna u njegovom opusu i djelovanju. Vidljivo je to u korpusu stambenih zgrada iz međuratnog razdoblja, ali i u njegovom poslijeratnom opusu, između ostalog i u nizu specifičnih infrastrukturnih objekata kojima se predano bavio i kojima se ovaj rad primarno posvećuje. U intenzivnoj fazi industrijalizacije i elektrifikacije zemlje nakon rata, prominentni arhitekti bili su pozivani sudjelovati u projektiranju brojnih industrijskih i tehnoloških objekata. Među njima je bio i ugledni profesor Arhitektonskog odjela zagrebačkog Tehničkog fakulteta, arhitekt Juraj Denzler, kojem su bile povjerene zadaće projektiranja termoelektrana i transformatorskih stanica duž cijele Hrvatske. Za potrebe projektiranja tih specifičnih objekata Denzler je oformio efikasni arhitektonski tim u kojem je ključnu ulogu imao upravo Gustav Bohutinsky. Bohutinsky je s Denzlerom radio na nizu takvih projekata, među kojima se kao zaseban korpus ističu tipizirane transformatorske stanice TS-300 u Križevcima, Zaboku i Plasama iz 1946. godine. U radu se ispituje perzistencija bauhausovskog naslijeđa u razradi upravo ovih specifičnih zadataka. Sveobuhvatnim analizama propituje se prilagodba bauhausovske metode i pristupa u procesu projektiranja takvih objekata, kao i fuzija toga naslijeđa sa znanjima i uvjerenjima koje Bohutinsky stiče školovanjem i na Iblerovoj školi u Zagrebu. Taj se kreativni i metodološki sraz potom sagledava u širem kontekstu onodobne hrvatske modernističke arhitekture. Bohutinsky i Denzler ovim su zadacima pristupili iznimno predano i temeljito, razrađujući proces projektiranja infrastrukturnih objekata do krajnjih slojeva i detalja, i to kako na funkcionalnoj i tipološkoj razini, tako i u pogledu odnosa s konkretnom lokacijom i kontekstom. Velika pažnja bila je posvećena pitanjima svrhe, programa, tehnološkog procesa i ekonomičnosti, no ne manje i pitanju samog oblikovanja, kao i ispravnog i što manje agresivnog smještanja tako velikih objekata u neposredni prirodni okoliš. U tim su istraživanjima bili uočljivi tragovi bauhausovskog projektantskog naslijeđa: u rezolutnom razmatranju funkcijsko- konstrukcijskih i tehnološko-ekonomskih komponenata zadataka, otvorenom eksperimentalnom pristupu, kao i u logičnosti i fleksibilnosti prostornih shema i rješenja. No istodobno je bila prepoznatljiva i nit ovdašnjeg, poglavito iblerovskog školovanja: u naglašenom umjetničkom naboju i ambiciji, kontekstualnom senzibilitetu, sublimaciji regionalnih elemenata te specifičnoj lokalnoj poetičkoj redukciji. Arhitektonska rješenja tipiziranih transformatorskih stanica TS-300 tako svjedoče o arhitektonskim vrijednostima i kvalitetama koje postojano traju na hrvatskoj arhitektonskoj sceni, baš kao i o njihovim dobrodošlim izvanjskim pokretačima i plodonosnim utjecajima.

Gustav Bohutinsky ; Bauhaus ; Juraj Denzler ; transformatorske stanice ; arhitektonski modernizam

nije evidentirano