hrvatski

Trošenje silikatnih stijena proučavano na primjeru estuarijskih sedimenata rijeke Öre (Sjeverna Švedska)

Istraživanja su povezana s globalnim problemom povećanog atmosferskog tlaka CO2. Postavljaju se pitanja, postoji li i u borealnom području prirodno reguliranje CO2 uslijed trošenja stijena, koje se pri tom odvijaju reakcije, te kako se procesi fizičkog i kemijskog trošenja mogu detektirati u estuarijskim sedimentima. Proces trošenja silikatnih stijena dokazan je na estuarijskim sedimentima Öre na dva načina: Iz kemijskih analiza makrokomponenata izračunati su indeksi trošenja A i B prema metodi Kronberg i Nesbitt (1981). Tijekom procesa trošenja oba se indeksa smanjuju u karakterističnom smjeru trošenja, koji vodi do rezidualnih oksida (aluminijevog ili silicijevog. Za sve estuarijske sedimente Öre oba se indeksa smanjuju, a nalaze se između literaturnih podataka za gnajs i tlo, što potvrđuje kemijsko trošenje. Iz mineraloške analize su nađeni primarni minerali iz granita i granodiorita (kvarc, feldspati i minerali željeza), te neki mafitni minerali. Kvarc je nađen u svim frakcijama kao predominantna komponenta, što potvrđuje fizičko trošenje (koje nije povezano s ciklusom CO2). Iz mineraloške analize potvrđeno je i kemijsko trošenje. U frakciji < 32 ľm i u manjim frakcijama osim kvarca su nađeni: feldspati, klorit (klinoklor), tinjci (biotit, ilit, muskovit), montmorilonit-15A i Al(OH)3. Moguće je pretpostaviti da trošenjem biotita nastaju klorit i K-feldspat; da klorit ne pokazuje znakove trošenja, jer nisu nastali kaolinit ni vermikulit; da trošenjem K-feldspata nastaje Al(OH)3; te da trošenjem albita i/ili hornblende nastaje montmorilonit. U ovom magistarskom radu su navedene odgovarajuće kemijske reakcije od kojih su neke povezane s izvlačenjem CO2 iz atmosfere, te mogu utjecati na atmosferski tlak CO2, što je bilo pretpostavljeno u tezi ovog magistarskog rada.

silikatne stijene; fizičko trošenje; kemijsko trošenje; ciklus CO2; borealno područje; estuarijski sedimenti; rijeka Öre; sjeverna Švedska

nije evidentirano