hrvatski

Allium cepa L.: Kemijski sastav i biološka aktivnost

Luk (Allium cepa L.) je jedna od najčešće uzgajanih vrsta iz roda Allium (Amarylldaceae) koji broji više od 500 vrsta. Prepoznatljiv okus, miris, kao i česta lakrimacija (suzenje očiju) te farmakološka svojstva potječu od prisutnih organosumporovih spojeva nastalih enzimskom hidrolizom nehlapljivih S-alk(en)il cistein sulfoksida. U radu je napravljena izolacija eteričnog ulja hidrodestilacijom u aparaturi po Clevengeru iz triju vrsta komercijalno pribavljenih lukova (crveni, ljubičasti i srebrenac) te ekstrakcija diklormetanom nakon autolize 24 sata. Nehlapljivi vodeni ostatak u tikvici nakon hidrodestilacije je filtriran i liofiliziran. Dobiveni uzorci su testirani na antioksidaciju korištenjem tri različite metode (DPPH, FRAP i Rancimat) te na inhibiciju acetilkolinesteraze i butirilkolinesteraze (korištenjem Ellman metode). Inhibicija ovih kolinesteraza još uvijek predstavlja jedinu farmakoterapiju kod Alzheimerove bolesti koja sama čini preko 50% svih neuroloških oboljenja kod osoba starijih od 65 godina. Za testiranu koncentraciju od 227 µg/mL, utvrđena je vrlo slaba antioksidacijska aktivnost (<15%) svih testiranih uzoraka. S druge strane, pri istoj koncentraciji eterična ulja su pokazala dobru inhibiciju kolinesteraza u odnosu na hlapljivi diklormetanski i nehlapljivi vodeni ekstrakt. Analizom na GC-MS-u utvrđeno je da eterična ulja sve tri vrste luka sadrže dipropil disulfid (do 55%) i dipropil trisulfid (do 20%) u visokom postotku, dok hlapljivi diklormetanski ekstrakt ne sadrži navedene spojeve. Zbog svoje male molekulske mase i lipofilnosti, ovi hlapljivi sumporovi spojevi imaju sposobnost prolaska kroz krvno-moždanu barijeru, čime predstavljaju potencijalno interesantnu klasu spojeva u tretmanu kako Alzheimerove tako i drugih neuroloških bolesti.

Allium cepa L. ; antioksidacija, inhibicija kolinesteraza ; GC-MS ; dipropil disulfid ; dipropil trisulfid

nije evidentirano