hrvatski

Gavellin (teorijski) glumac-gledatelj na putu k novom teatru

Članak dovodi u pitanje tezu o Gavelli kao &laquo ; zastupniku književnosti kazalištu&raquo ; . Gavella razlikuje pet stupnjeva razvoja ličnosti glumca, pri čemu svaki daljnji stupanj obuhvaća i preoblikuje materijal i strukturu svih prethodnih: privatna, tehnička, normativna ličnost, glumačko-dramski karakter i idealna ličnost. Krajnje pojednostavljeno rečeno, višesložna &laquo ; nova glumačka ličnost&raquo ; stvara se i razvija &laquo ; stapanjem i razilaženjem&raquo ; što unutarnjih psihofizičkih, što vanjskih normativnih, ili pak kombiniranih, ali neprekidno i istodobno aktivnih i isprepletenih zbivanja, odnosa i sadržaja, od kojih ključnu ulogu imaju: &laquo ; estetski usmjeren odnos&raquo ; prema objektu ; razbuđen &laquo ; organski doživljajni materijal&raquo ; ; pregibanje samim estetskim doživljavanjem začetog &laquo ; unutrašnjeg gledatelja&raquo ; nad &laquo ; unutarnjim zbivanjima&raquo ; te selektiranje, sređivanje i oblikovanje &laquo ; amorfnog materijala&raquo ; ; formiranje &laquo ; nove osobne forme&raquo ; kao tehničke podloge za vanjsko izražavanje sklopova doživljaja kroz u-svojene i reprezentirane socio-estetički normativne sadržaje-scenarije ; suigra s vanjskim gledateljem. Unutrašnja udvojenost glumca odražava se u stavu i izrazu njegova tijela u izvedbi, a ta tehnička činjenica da svaki svoj čin istodobno vrši i s posebnom pažnjom promatra, stavlja glumca – i njegova suigrača – u posebnu egzistencijalnu priliku, u teatru u teatru, a onda možda i u teatru izvan teatra: da nadzire i (pre)usmjerava izvedbu čina, pa onda i prijenos njegova značenja i afektivnog potencijala, da vlada sobom i ovladava drugima, ali, po Gavelli, s punom svijesti o &laquo ; estetskoj i socijalnoj odgovornosti vlastitoga stvaranja&raquo ; , stvaranja vlastite umjetnosti, stvaranju sebe i iznimne zajednice. O zastupanju književnosti u Gavellinom teatru može biti riječi samo u onoj mjeri u kojoj radnja (koja jest distinktivno obilježje jednog književnog roda), a onda i estetska normativnost književnog djela, uvijek dakako u &laquo ; fundamentalnoj i organskoj&raquo ; vezi sa &laquo ; socijalnim gibanjima i kulturnim sistemom&raquo ; , mogu poslužiti kao formativni elementi i strukture i sadržaja normativnog scenarija glumčeve i gledateljeve emancipacije u perspektivi prema &laquo ; novome teatru&raquo ; . Stoga bi se Gavellin teorijski izvod mogao opisati jedino kao paradoksalni poduhvat: dramsko-literarni teatar umetnut u teoriju novog teatra, a posebno glume, stvarno aktivne glumčeve i potencijalno aktivne gledateljeve.

Gavella; glumac; gledatelj; teorija; književnost; novi teatar

nije evidentirano