hrvatski

Perfekcionizam u sportskom okruženju

Pojam perfekcionizam odavno je prisutan u psihologijskoj literaturi, no tek su posljednjih dvadesetak godina istraživanja perfekcionizma postala iznimno brojna i popularna. Ono što ovo područje čini intrigantnim je zasigurno i višegodišnja debata autora u pogledu konceptualizacije izučavanog pojma. Danas prevladava mišljenje prema kojem je potrebno razlikovati dvije vrste perfekcionizma – pozitivni kojeg karakterizira težnja za postizanjem visokih, ali realnih i ostvarivih ciljeva postignuća i negativni perfekcionizam kojeg obilježava težnja k izrazito visokim standardima u osnovi koje je strah od neuspjeha i zabrinutost zbog mogućeg razočarenja značajnih drugih. Manifestno jednako ponašanje može imati značajno različite posljedice ovisno o tome da li se ono javlja kao rezultat pozitivnog ili negativnog perfekcionizma. U skladu s navedenim, težnja za savršenstvom u prvom slučaju odražava potrebu za maksimalnim ostvarenjem osobnih potencijala te se kao takva smatra adaptivnom i poželjnom osobinom, dok u drugom slučaju perfekcionizam predstavlja faktor ranjivosti za različite probleme prilagodbe pa čak i ozbiljnije psihičke poremećaje. Skala pozitivnog i negativnog perfekcionizma (Positive and negative perfectionism scale - PNPS, Terry-Short, Owens, Slade i Dewey, 1995) sastoji se od 40 čestica s pet-stupanjskom skalom, gdje polovica mjeri pozitivni, a druga polovica negativni perfekcionizam. Na domaćoj populaciji skala je do sada primijenjivana na uzorcima učenika i studenata, te na kliničkom uzorku. S obzirom na to da se u vrhunskom sportu savršenstvo podrazumijeva kao norma izvedbe, smatrali smo zanimljivim istu skalu primijeniti na uzorku perspektivnih sportaša. Mjerna svojstva upitnika PNPS provjerena na uzorku od 167 nogometaša starije adolescentske dobi, članova juniorskih momčadi prvoligaških klubova. Pouzdanost subskala je gotovo identična, te iznosi 0.782 za negativni i 0.778 za pozitivni perfekcionizam, što je niže od pouzdanosti koju je utvrdila Lauri Korajlija (2004) na uzorcima studenata i kliničkih pacijenata. Struktura dva faktora perfekcionizma utvrđena na sportašima također se donekle razlikuje od faktora iz istraživanja Lauri Korajlije (2004). Zanimljivo je da se čestica 36 „ Što sam bolji, to drugi od mene više očekuju“ , koja teorijski pripada negativnom perfekcionizmu, u oba istraživanja nalazi na faktoru pozitivnog perfekcionizma. Rezultati pokazuju da bi skala, uz poželjnu reviziju za povećanje pouzdanosti, mogla biti pogodna za istraživanje perfekcionizma kod mladih sportaša, kao i u drugim dijelovima populacije.

pozitivni i negativni perfekcionizam; perspektivni sportaši

nije evidentirano