hrvatski

Metakognitivne procjene blizine usvajanja pravila u procesu kategorijalnog učenja

Cilj istraživanja bio je ispitati obrasce usvajanja pravila kategorizacije tijekom procesa kategorijalnog učenja kod tri razine kompleksnosti zadataka kategorizacije: zadatka temeljenog na jednostavnom pravilu (tip I), zadatka konjunkcije (tip II) te zadatka konjunkcije i disjunkcije (tip III). U istraživanju su sudjelovala 22 studenta psihologije. Zadatak ispitanika bio je kategorizirati geometrijske likove koji su se razlikovali s obzirom na tri dimenzije (boju, veličinu, oblik) u dvije međusobno isključive kategorije. Nakon pojedinog bloka kategoriziranja od 8 podražaja, od ispitanika je tražena procjena blizine usvajanja pravila kategorizacije na skali od 1 do 7. Kod zadataka tipa I i II, ispitanici su podijeljeni u dvije skupine s obzirom na brzinu usvajanja kategorija (brzi i spori kategorizatori), dok je kod zadatka tipa III dodana i treća skupina (ispitanici koji nisu uspjeli savladati zadatak). Kod zadatka tipa I brzi i spori kategorizatori se ne razlikuju s obzirom na točnost i visinu procjene blizine usvajanja pravila, pri čemu se i točnost i visina procjene povećavaju s napretkom tijeka učenje. Kod zadatka tipa II i III, radi duljeg trajanja procesa kategorijalnog učenja, analizirane su početna i završna faza učenja. Rezultati pokazuju kako skupina brzih kategorizatora u početnoj fazi učenja zadatka tipa II značajno točnije kategorizira podražaje, dok se ta razlika u završnoj fazi učenja gubi. Sličan je obrazac dobiven i kod metakognitivnih procjena: u početnoj fazi učenja, brzi kategorizatori daju više procjene blizine usvajanja pravila od sporih kategorizatora, dok se u završnoj fazi učenja skupine ispitanika izjednačavaju. U početnoj i u završnoj fazi učenja dobiven je porast točnosti i visina metkognitivnih procjena s napretkom tijeka učenja. Kod zadatka tipa III rezultati pokazuju kako se u početnoj fazi učenja skupine ispitanika ne razlikuju u točnosti kategoriziranja, no u završnoj se fazi uočava kako brzi i spori kategorizatori ostvaruju podjednaku razinu točnosti, značajno višu od ispitanika koji nisu uspjeli usvojiti zadatak. Također, skupine se ispitanika u početnoj fazi učenja ne razlikuju prema visini metakognitivnih procjena, no u završnoj fazi se uočava kako je visina procjena podjednaka kod brzih i sporih kategorizatora, značajno viša u odnosu na procjene ispitanika koji nisu uspjeli usvojiti zadatak. Porast točnosti kategorizacije i visine metakognitivnih procjena tijekom učenja uočavaju se tek u posljednjoj fazi učenja. Rezultati ovog istraživanja pokazuju konzistentnost obrazaca točnosti i metakognitivnih procjena unutar pojedinog zadatka: procjene blizine usvajanja pravila prate proces kategorijalnog učenja.

metakognitivne procjene; kategorijalno učenje; težina zadatka

nije evidentirano