hrvatski

Provjera MacDonaldove evolucijske reinterpretacije Petofaktorskog modela

Petofaktorski model je nastao na temelju leksičkog pristupa koji je rezultirao identifikacijom pet velikih faktora za koje se smatra da objašnjavaju sveukupnu ličnost ljudi. Kao takav, on predstavlja samo deskriptivni opis dimenzija ličnosti što ne omogućuje izvođenje preciznijih hipoteza koje bi mogle usmjeriti daljnje istraživanje u tom području. Budući da je petofaktorski model ateorijski, MacDonald pretpostavlja teorijsku osnovu modela deduktivnim zaključcima u okviru evolucijske teorije. Na temelju kliničkih istraživanja i pregleda literature, MacDonald prezentira svoje hipoteze o prirodi velikih pet faktora. Najprije predlaže strukturu ličnosti koja se sastoji od dimenzija Grayeve teorije osjetljivosti na potkrepljenja na vrhu hijerarhijske strukture iz kojih proizlaze dimenzije ličnosti petofaktorskog modela. Budući da originalni petofaktorski model ne naglašava ulogu spolnih razlika, on nije u potpunosti adekvatan za evolucijsku reinterpretaciju. Zato se u ovom radu koriste dimenzije slične ekstraverziji i ugodnosti (dominacija i briga/ljubav). U ovom istraživanju primijenjeni su Interpersonalni upitnik ličnosti (IPQ ; Trapnell i Broughton, 2006), upitnik Petfaktorskog modela ličnosti BFI, Benet-Martinez i John, 1998), te Upitnik osjetljivosti na potkrepljenja (Smederevac, Mitrović i Čolović, 2008). Dobiveni rezultati na prigodnom uzorku od 145 sudionika pokazali su da je djelomično potvrđena struktura ličnosti prema MacDonaldovom modelu, te da je djelomično potvrđena hipoteza spolnim razlikama određenih crta ličnosti. Autori razmatraju probleme potvrđivanja ove evolucijske reinterpretacije petofaktorskog modela koji su vezani uz probleme psihometrijskog mjerenje dimenzija Grayeve teorije osjetljivosti na potkrepljenja.

Petofaktorski model ličnosti ; MacDonaldov model ličnosti ; evolucija ; teorija osjetljivosti na potkrepljenje

nije evidentirano