hrvatski

Što se dobije faktorskom analizom simptoma poremećaja ličnosti?

Studija prikazuje preliminarne rezultate provedene na uzorku od N=160 sudionika za upitnik radnog naziva ”Upitnik Petfaktorskog modela poremećaja ličnosti” sačinjenog od čestica deriviranih iz DSM-IV klasifikacije za poremećaje ličnosti. Od početnih 160 sudionika isključeno je 42 zbog visokih rezultata na skalama socijalne poželjnosti. Cilj rada je utvrditi osnovna psihološka obilježja prema kojima se koje dijagnosticiraju poremećaji ličnosti. U okviru prvog problema istraživanja ispitala se faktorska struktura simptoma poremećaja ličnosti. Provedena je faktorska analiza nad česticama i utvrđena su 5 generalna faktora sadržajno vrlo sličnim petfaktorskom modelu ličnosti. Faktorska rješenja kongruentna su nalazima Harknessa i McNultya (1994) koji su iz čestica MMPI-2 konstruirali “Upitnik psihopatologije ličnosti 5 (PSY-5)”. Konstruirano je ukupno 16 subskala prvog reda koje formiraju 5 faktora višeg reda. Subskale Socijalna anksioznost, Bespomoćnost, Sklonost depresiji te Strah od napuštanja čine faktor višeg reda – Negativna emocionalnost/Neuroticizam ; Socijalna distanca, Socijalna povučenost, Bezosjećajnost te Iskrivljena percepcija čine faktor višeg reda Nesuradljivosti/Neprijaznosti što korespondira suprotnom polu Ugodnosti ; Ekstravagantnost, Grandioznost, Dezinhibicija i Impulzivnost koje čine faktor višeg reda Ekstraverzija/Socijalna potencija ; Vjera u nadnaravno, Nihilizam te Socijalna indolentnost koje čine faktor višeg reda Ekscentričnost što odgovara ekstremnim rezultatima faktora Otvorenosti, te na kraju Potreba za redom koja samostalno predstavlja faktor koji odgovara ekstremnim rezultatima Savjesnosti. Drugi problem istraživanja odnosio se na ispitivanje interpersonalne domene mjerene Upitnikom Petfaktorskog modela poremećaja ličnosti. Prikazana je korelacija matrica skala novog upitnika sa Interpersonalnim upitnikom ličnosti. Najznačajniji rezultati su oni koji se odnose na interpersonalnu domenu ličnosti – Ekstraverziju i Ugodnost. Ekstraverzija/Socijalna potencija statistički je značajno povezana sa Socijalnom potencijom (IUL) r = 0, 47, p<0, 001 ; Dominacijom (r=, 39, p<0, 001), te Ekstraverzijom (r=, 21, p<0, 05). Nesuradljivost/Neprijaznost negativno korelira sa Socijalnom bliskosti (r=-, 65, p<0, 001), Brigom/ljubavi (r=-, 57, p<0, 001), te Ekstraverzijom (r=-, 52, p<0, 001). Na kraju u okviru trećeg problema razmatraju se spolne razlike na subskalama u okviru MacDonaldove evolucijske reinterpretacije Petfaktorskog modela ličnosti prema Triversovoj teoriji roditeljskog ulaganja.

ličnost; psihopatologija; faktorska analiza; DSM-IV

nije evidentirano