hrvatski

Metakognitivno nadgledanje eksplicitnog i implicitnog sustava kategorijalnog učenja

Cilj istraživanja bio je ispitati metakognitivno nadgledanje prilikom aktivacije dvaju sustava kategorijalnog učenja. Problemi istraživanja bili su ispitati usklađenost točnosti klasifikacije i metakognitivnih procjena kod zadatka u čijoj se podlozi nalazi jednostavno (aktivacija eksplicitnog sustava učenja) ili složeno pravilo (aktivacija implicitnog sustava učenja) s obzirom na različite razine sličnosti među pripadnicima kategorije. Provedena su dva eksperimenta: prvi s analitičkim (N=36), a drugi s holističkim podražajima (N=32). Podražaji su se sastojali od obilježja koja su varirala na pet dimenzija. Kod zadatka s jednostavnim pravilom, podražaji su se mogli točno klasificirati uzevši u obzir jednu dimenziju. Kod zadatka sa složenim pravilom, podražaji su se mogli klasificirati uzevši u obzir tri dimenzije relevantne za određivanje točne pripadnosti kategorijama. Svaki je ispitanik prošao fazu učenja i fazu transfera. U fazi učenja, zadatak ispitanika bio je da na temelju povratne informacije nauče kojoj kategoriji pripada svaki prezentirani podražaj. U fazi transfera, zadatak ispitanika bio je klasificirati stare podražaje učene u prethodnoj fazi te novouvedene podražaje. Kod novih podražaja manipuliralo se sličnošću u odnosu na stare podražaje i to izmjenom samo jedne ili dvije irelevantne dimenzije. Nakon svake klasifikacije, zadatak ispitanika bio je procijeniti sigurnost u točnost klasifikacije. Rezultati su pokazali kako su točnost klasifikacije i metakognitivne procjene općenito više kod aktivacije eksplicitnog sustava učenja. Kod analitičkih podražaja točnost klasifikacije podjednaka je za podražaje različite sličnosti, no procjene su manje kod podražaja manje sličnosti neovisno o vrsti aktiviranog sustava. Ovaj nalaz implicira da čak i u uvjetu primjene jednostavnog pravila na nove podražaje, na formiranje procjena djeluje i implicitni sustav. Kod holističkih podražaja, točnost klasifikacije je kod aktivacije eksplicitnog sustava podjednaka za sve razine sličnosti podražaja, dok je kod aktivacije implicitnog sustava ona tim manja što su podražaji međusobno manje slični. Što se tiče procjena, ponovno se pokazuje da su one i u uvjetu aktivacije eksplicitnog sustava pod utjecajem sličnosti. Zaključno, rezultati ovog istraživanja pokazali su kako metakognitivno nadgledanje odražava vrstu aktiviranog sustava učenja te kako na formiranje procjena, čak i prilikom aktivacije eksplicitnog sustava, djeluje sličnost podražajnog materijala.

kategorijalno učenje ; klasifikacija ; eksplicitni sustav ; implicitni sustav ; metakognitivne procjene

nije evidentirano